Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και το Αρχείο Γεωργίου Κωνσταντινίδη συνδιοργανώνουν σειρά εκθέσεων με τίτλο «Στην ίδια πόλη: Χριστιανοί και εβραίοι στη Θεσσαλονίκη», με στόχο την ανάδειξη της ατμόσφαιρας της Θεσσαλονίκης στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα μέσα από αδημοσίευτα ιστορικά τεκμήρια.
Ο τρίτος κύκλος που συνδιοργανώνεται με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, έχει θέμα το εμπόριο και την επιχειρηματικότητα στη Θεσσαλονίκη. Αφορά την οικονομία της πόλης, η οποία κατά την επίμαχη περίοδο στηριζόταν στις διεθνείς ανταλλαγές, το τοπικό και το περιφερειακό εμπόριο μικρής κλίμακας καθώς και στην αυτοκατανάλωση. Η πόλη τροφοδοτούσε τα υπόλοιπα αστικά κέντρα και τη μακεδονική ύπαιθρο, ενώ αποτελούσε και την εξαγωγική πύλη των αγροτικών προϊόντων και του ορυκτού πλούτου της μακεδονικής ενδοχώρας. Πλήθος ιστορικών τεκμηρίων, όπως συμβόλαια, τραπεζικοί λογαριασμοί, επαγγελματικές διαφημίσεις στον Τύπο, αλλά και άλλου είδους λιγότερα γνωστά έγγραφα, όπως συμφωνητικά εκμετάλλευσης ορυχείων και μεταλλείων, αναδεικνύουν τη μεγάλη επίδραση που είχαν στην οικονομία της πόλης η χριστιανική και η εβραϊκή κοινότητα.
Περισσότερα: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | περιοδική έκθεση ΣΤΗΝ IΔΙA ΠOΛΗ: ΧΡΙΣΤΙAΝΟI ΚAΙ ΕΒΡAIΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣAΛΟΝIΚΗ
Επίσημη πρώτη, στις 5.12.2022, για την αγορά Μοδιάνο με ψιλόβροχο, αλλά και με ανεβασμένη τη διάθεση και τις προσδοκίες όλων, ιδιοκτητών και πελατών. Αλλά και με στέρεα την πεποίθησή ότι, ύστερα από τέσσερα χρόνια με κατεβασμένα ρολά, το διατηρητέο αρχιτεκτόνημα «επιστρέφει», πλήρως ανακαινισμένο, για να επιβεβαιώσει εκ νέου τον ρόλο του ως κύριας στέγης του λιανικού εμπορίου του κέντρου και άλλων δραστηριοτήτων εστίασης και αναψυχής, όπως παραδοσιακά συνέβαινε επί έναν αιώνα.
Με ψιλόβροχο η επίσημη πρώτη για την Αγορά Μοδιάνο
Την ανακατασκευή και τη λειτουργία της Αγοράς Μοδιάνο ανέλαβε ο όμιλος Φάις, που το καλοκαίρι του 2017 εξαγόρασε το 43,6% από το ΤΑΙΠΕΔ και έπειτα από δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος σε μικροεπενδυτές έφτασε σε ποσοστό το 57%. Ήταν ένα εξαιρετικά φιλόδοξο εγχείρημα η ανακαίνιση της σκεπαστής αγοράς, που με το πέρασμα τόσων χρόνων είχε κριθεί ακατάλληλη και δομικά «επικίνδυνη» από την Πολεοδομία, και γι' αυτό είχε αναστείλει τη λειτουργία της. Έπειτα από εντατικές εργασίες αποκατάστασης, η αγορά στο εσωτερικό της έχει πάρει πια μια άλλη μορφή, πιο σύγχρονη, πιο καθαρή και λειτουργική, αλλά με έναν σχεδιασμό ο οποίος σεβάστηκε πλήρως τον ιστορικό και παραδοσιακό χαρακτήρα της.
της Σοφίας Παπαδοπούλου
Ήταν το 1906, όταν μια εύρωστη οικονομικά οικογένεια Εβραίων του Βόλου, που είχε εγκατασταθεί εκεί από τη Χαλκίδα, η οικογένεια Μουρτζούκου, άνοιγε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, με την επωνυμία «Λεβιάθαν», που έμελλε να εξελιχθεί σε μια κραταιά βιομηχανία, που την εποχή της ακμής της απασχολούσε περί τους 900-1200 υπαλλήλους και η φήμη της και τα προϊόντα της -ιδίως το φημισμένο κασμίρ της- «ταξίδευαν» πέραν των ελληνικών συνόρων. Κάποια χρόνια αργότερα, το 1928, το εργοστάσιο πέρασε στα χέρια των δύο αγοριών της οικογένειας, που το έφτασαν στην ακμή του ώσπου η λαίλαπα του πολέμου σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά της...
Η ιστορία αυτής της ξακουστής υφαντουργίας «έπεσε» δυο φορές στα χέρια του Θεσσαλονικιού ιστορικού ερευνητή δρ. Λεόν Σαλτιέλ. Η πρώτη ήταν κατά την έρευνα για την έκδοση «Μην με ξεχάσετε» (εκδ. Αλεξάνδρεια), που ο ίδιος επιμελήθηκε, μια συλλογή επιστολών, γραμμάτων που έστελναν τρεις Εβραίες μητέρες από το γκέτο της Θεσσαλονίκης στους γιους τους στην Αθήνα, μερικές εβδομάδες ή μέρες πριν από την αναχώρησή τους προς το Άουσβιτς. Εκεί ανακάλυψε ότι η σύζυγος του Φρέντυ Μπαρούχ -ένα από τα παιδιά που λάμβανε επιστολές από τη μητέρα του Ματθίλδη- ήταν απόγονος της οικογένειας Μουρτζούκου. Μάλιστα, η Γιόλα Μπαρούχ ήταν αυτή που έδωσε τις επιστολές αυτές στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος.
Το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, με την ευκαιρία της έκδοσης του συλλογικού τόμου "Οι Εβραίοι της Ελλάδας" με την επιμέλεια των Γιώργου Αντωνίου και Ευάγγελου Χεκίμογλου, των εκδόσεων Αλεξάνδρεια (2022), η οποία υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία και χορηγία της Δικηγορικής Εταιρείας «Καρατζά & Συνεργάτες» και αποτελεί μία από τις δράσεις του ΚΙΣΕ για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση κατά το επετειακό έτος 2021, επιμελήθηκε βίντεο με φωτογραφική περιήγηση στην ιστορία των Ελλήνων Εβραίων εμπνευσμένη από τη θεματική του βιβλίου.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Της Μαρίας Ριτζαλέου
Ψάχνω τα ίχνη της να βρω στο πήγαινε έλα Μοναστηρίου, Κομνηνών, Καρόλου Ντηλ, μα ποιος θυμάται να μου πει γι΄ αυτή τη Στέλλα με το παράξενο επώνυμο Χασκίλ;
Το 2006 ο Ηλίας Κατσούλης έγραψε τους παραπάνω στίχους, ο Νότης Μαυρουδής τους έντυσε μουσικά και η Μαριώ τους ερμήνευσε. Όσοι το άκουσαν αναρωτιόταν «Ποια είναι η Στέλλα Χασκίλ;»
Το πέπλο της λήθης την καλύπτει ως σήμερα κι ελάχιστοι γνωρίζουν το αποτύπωμα που χάραξε στους δίσκους των 78 στροφών στον μεσοπόλεμο η Στέλλα -όπως είναι γνωστή-, η εβραϊκής καταγωγής ρεμπέτισσα από τη Θεσσαλονίκη, που σύμφωνα με τους μελετητές του ρεμπέτικου τραγουδιού, υπήρξε η κορυφαία ερμηνεύτρια μεταπολεμικά.
Περισσότερα: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΑΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΠΟΙΟΣ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΗ ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΣΚΙΛ;