- Λεπτομέρειες
Οι Εβραίοι της Ρόδου καταγράφονται το 1480 ως ένθερμοι υπερασπιστές της πόλης εναντίον των Τούρκων.
Ιστορική Αναδρομή
Η εγκατάσταση των Εβραίων στη Ρόδο, που αναφέρεται για πρώτη φορά στο βιβλίο των Μακκαβαίων τοποθετείται χρονικά στο 2ο αιώνα π.Χ.
Η Ρόδος έχει διατηρήσει, για πολλούς αιώνες, αναλλοίωτα τα στοιχεία της εβραϊκής παρουσίας. Στα στενά, αψιδωτά, πλακόστρωτα μεσαιωνικά δρομάκια της συνοικίας «Τζουδερία» διατηρούνται μέχρι σήμερα εβραϊκά σύμβολα. Τους Εβραίους της Ρόδου αναφέρει ο ιστορικός Ιώσηπος, τον 1ο μ.Χ. αιώνα. Μετέπειτα ιστορικά κείμενα επιβεβαιώνουν την παρουσία τους κατά τον 12ο μ.Χ. αιώνα. Ο Ραβίνος περιηγητής Βενιαμίν, από την Τουδέλα της Ισπανίας, επισκέφτηκε το νησί το 1116 και αναφέρει στο «Οδοιπορικό» ότι βρήκε εκεί 400 έως 500 Εβραίους. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σημαντικά όταν σ΄ αυτούς προστέθηκαν, το 1280, Εβραίοι από την Αραγονία.
Ένας Ιταλός Ραβίνος περιηγητής, ο οποίος επισκέφτηκε τη Ρόδο το 1467, έγραψε σε γράμμα του, που διασώζεται στη Φλωρεντία «Ποτέ δεν ξαναείδα μία εβραϊκή Κοινότητα, όπου όλοι, από τον μεγαλύτερο ως και τον μικρότερο, είναι τόσο έξυπνοι….. έχουν μακριά μαλλιά και μοιάζουν με πρίγκιπες. Οι ηγέτες των Ιπποτών της Ρόδου επισκέπτονται τακτικά τα εβραϊκά σπίτια για να θαυμάσουν τις χειροτεχνίες των υπέροχων κεντημάτων.
- Λεπτομέρειες
Ο έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δρ. Ευάγγελος Χεκίμογλου, γράφει στην εφημερίδα LIFO (16.4.20) για την πλούσια ιστορία ενός «ταπεινού» υλικού από τη συλλογή του μουσείου.
Η οικογένεια Αλλατίνι υπήρξε σημαντική τόσο για τον πλούτο τον οποίον απέκτησε όσο και για το φιλανθρωπικό της έργο. Οι απαρχές της στη Θεσσαλονίκη τοποθετούνται στη διάρκεια του 18ου αιώνα, όταν ισχυρές εμπορικές επιχειρήσεις του Λιβόρνο επέκτειναν τη δραστηριότητά τους στην Ανατολή. Ήταν, κατά την εβραιοϊσπανική έκφραση, οι «Φράνκος», που, εκμεταλλευόμενοι την ευρωπαϊκή τους υπηκοότητα έναντι των ντόπιων επιχειρηματιών, γρήγορα κυριάρχησαν στο εμπόριο της Θεσσαλονίκης. Με τον γάμο του Λάζαρου Αλλατίνι (1776-1834) και της Άννας Μορπούργο (1783-1867) οι δύο ισχυρότερες οικογένειες «Φράνκος» της Θεσσαλονίκης ενώθηκαν. Από τα επτά παιδιά του ζεύγους ξεκίνησαν ισάριθμοι κλάδοι. Περιλάμβαναν τις οικογένειες Φερνάντεζ, Μισραχή, Μπλοχ (Ντασό) και Γκαλούλα, με πολλούς συνδυασμούς επιγαμιών μεταξύ τους.
- Λεπτομέρειες
Τη διαβεβαίωση προς τον δήμαρχο Μωυσή Ελισάφ ότι στο εξής θα είναι μόνιμοι πρεσβευτές της πόλης των Ιωαννίνων έδωσαν δεκάδες ελληνοεβραίοι μεταξύ αυτών και γιαννιωτοεβραίοι που διαμένουν μόνιμα στο Ισραήλ στη συνάντηση που είχαν την Τρίτη 11.2.2020 στο Τελ Αβίβ.
Στην εκδήλωση εκτυλίχθηκαν συγκινητικές στιγμές, καθώς οι περισσότεροι από τους ελληνοεβραίους που κατάγονται από τα Γιάννενα δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ την πόλη την οποία γνωρίζουν μόνον μέσα από αφηγήσεις των μεγαλύτερων και των προγόνων τους και ένας από τους στόχους που έχουν είναι να την επισκεφθούν το συντομότερο.
Στην συνάντηση που έγινε στο Πολιτιστικό Κέντρο Ρεκανάτι παραβρέθηκαν περισσότεροι από 300 ελληνοεβραίοι. Ο δήμαρχος Ιωαννίνων παρουσίασε την πόλη και την ιστορία της και συζήτησε μαζί τους για τους τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν στην εξωστρέφεια των Ιωαννίνων.
Περισσότερα: ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΜΕ ΓΙΑΝΝΙΩΤΟΕΒΡΑΙΟΥΣ
- Λεπτομέρειες
Ακάματος εργάτης της τυπογραφίας, στην υπηρεσία του βιβλίου, ο Σάμης Γαβριηλίδης νικήθηκε από τον καρκίνο ταξιδεύοντας για νέες πολιτείες. Ο εκδότης που εδώ και χρόνια αποτελούσε ένα σημείο αναφοράς για τους ανθρώπους των γραμμάτων απεβίωσε αφήνοντας πίσω του βαριά κληρονομιά. Ο Σ. Γαβριηλίδης πρόσφατα είχε παραχωρήσει συνέντευξη στην «Εφ.Συν.» και την Κυριακή Μπεϊόγλου λέγοντας πως πρέπει να θυμόμαστε, να μη χρησιμοποιούμε το έγκλημα των ναζιστών κατά των Εβραίων, όπως δυστυχώς κάνουν οι εξουσιάζοντες όλων των αποχρώσεων και των ιδεολογιών.
Η μητέρα του, Καρολίνα Γαβριηλίδου, ήταν επιζήσασα του Άουσβιτς, του Νταχάου, του Μπέργκεν Μπέλσεν, με αριθμό στο χέρι της 40382. Ο Σάμης Γαβριηλίδης ξεκίνησε την πορεία του στο χώρου του βιβλίου το 1977 με τις Εκδόσεις Πλέθρον και το 1988 ιδρύθηκαν οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης.
- Λεπτομέρειες
Του Δημήτρη Ν. Κασαπίδη, Δρος Ιστορίας στο Παν/μιο Γιοχάνεσμπουργκ.
Η πρώτη εγκατάσταση σε μόνιμη βάση Ισραηλιτών στη Ξάνθη και την ευρύτερη περιοχή της ανάγεται στον 19ο αιώνα και οφείλεται στο εμπόριο καπνού.
Γνωρίζουμε πως στη Γενισέα ήδη πριν την καταστροφή της ήταν εγκαταστημένος ο Αδόλφος Βίξ, ένας πλούσιος Εβραίος καπνέμπορος από τη Καβάλα και από την άλλη βλέπουμε στη Ξάνθη έναν άλλο επίσης καπνέμπορο τον Ααρών Μωυσή να αναγείρει ένα μεγαλόπρεπο αρχοντικό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, αλλά και το χάνι του Μωυσή δίπλα.
Πρόκειται για το αρχοντικό στο οποίο στεγαζόταν μέχρι πρόσφατα το Δημαρχείο της πόλης μας. Οι πρώτοι Εβραίου που γεννιούνται στη Ξάνθη το 1873, το 1881 αλλά και το 1887-8 ανήκουν αντίστοιχα στις οικογένειες Μαγρίζο, Αντάντο Μπέλλο και Κοέν. Αυτό μας επιτρέπει με βεβαιότητα να υποθέσουμε ότι τα μέλη των οικογενειών αυτών είχαν εγκατασταθεί στην πόλη πριν από την εποχή αυτή.
Λίγα χρόνια αργότερα το 1894 ένα άλλο επιφανές μέλος της Ισραηλιτικής κοινότητας, ο εκ Σερρών ορμώμενος φαρμακοποιός, καπνέμπορος και ασφαλιστής Ισάακ Δανιέλ αναγείρει μεγαλοπρεπές αρχοντικό στην πόλη γνωστό ως μεγάλο σπίτι (Grand maison), έναντι της εκκλησίας του Αγίου Βλασίου στο οποίο στεγάζεται σήμερα ο πολυχώρος σκέψης και πολιτισμού Μάνος Χατζηδάκις.
Περισσότερα: Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ