- Πληροφορίες
Την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Νέας Ορεστιάδας παρουσίασε ο νομικός και ιστορικός Θρασύβουλος Παπαστρατής κατά την Επιστημονική Εσπερίδα με θέμα «Η πολυπολιτισμικότητα της Νέας Ορεστιάδας», που έγινε στις 30.6.2023, στο Πολιτιστικό Πολυκέντρο Ορεστιάδας, στο πλαίσιο της 12ης Πανθρακικής συνάντησης.
Το ιστολόγιο Βορέας magazin δημοσίευσε την παρακάτω εισήγηση του Θρ. Παραστρατή και φωτογραφίες από την εκδήλωση.
"Το τραγικό και μαύρο εκείνο καλοκαίρι του 1923, σ’ όλη την Ελλάδα επικρατούσε αναβρασμός αλλά και παγωνιά, καθώς όλοι περίμεναν την κατάληξη των διαπραγματεύσεων για την πολυπόθητη ειρήνη. Για τους κατοίκους της παλιάς Ελλάδας το άκουσμα της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης σήμαινε ανακούφιση, διότι η χώρα απεμπλεκόταν οριστικά από την πολεμική περιπέτεια της τελευταίας δεκαετίας. Για τους πρόσφυγες που ζούσαν σε καταυλισμούς και παράγκες, η Λωζάννη συνεπαγόταν την πιστοποίηση του τέλους της προηγούμενης ζωής τους και την οριστική απώλεια των παλιών τους πατρίδων, αλλά και του
δικαιώματος επιστροφής σε αυτές. Το μέλλον τους προδιαγραφόταν ζοφερό και δύσκολο: φουρτούνες και θύελλες τους περίμεναν και μακρύς αγώνας για να στήσουν ξανά τις ζωές τους.
Για τους κατοίκους του Κάραγατς όμως, η υπογραφή της Συνθήκης ειρήνης σήμαινε κάτι διαφορετικό: την έναρξη της μεγάλης περιπέτειας της προσφυγιάς. Διότι αυτοί ήταν που καλούνταν να πληρώσουν το τίμημα της ειρήνης, ή ορθότερα η πατρίδα τους απετέλεσε το τίμημα, διότι παραχωρήθηκε ως αποζημίωση για να αρθούν οι τουρκικές οικονομικές αξιώσεις. Ήδη από τις 27 Μαΐου 1923, οι κάτοικοι του Κάραγατς πληροφορήθηκαν τη μοιραία γι’ αυτούς παραχώρηση της πόλης τους στην Τουρκία και η Λωζάννη δεν ήταν τίποτε άλλο παρά οι επίσημοι τίτλοι τέλους μιας τρισχιλιόχρονης ιστορίας.
