ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ (ονομαστικός κατάλογος) |
---|
«Όποιος σώζει μια ζωή, σώζει τον κόσμο όλο». Αυτή η φράση από το ιερό βιβλίο των Εβραίων, Ταλμούδ, συνοψίζει, με τον ακριβέστερο ίσως τρόπο, το νόημα του τίτλου των Δικαίων των Εθνών, που το Ίδρυμα Yad Vashem, το οποίο φροντίζει να διατηρεί ζωντανή τη φλόγα της ιστορικής μνήμης, απονέμει σε ανθρώπους που με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής έσωσαν εβραίους συμπολίτες τους στην περίοδο της Κατοχής. Ανθρώπους όπως η Βασιλική Αθυρίδου, που στα 106 της χρόνια δεν μπορούσε να κρύψει τη συγκίνησή της, όταν κλήθηκε, σήμερα, να παραλάβει από τα χέρια της συμβούλου της ισραηλινής πρεσβείας στην Ελλάδα, Σαουσάν Χασόν, το πιστοποιητικό του τίτλου των Δικαίων των Εθνών, που απονεμήθηκε από το Yad Vashem στην ίδια και το σύζυγό της, Κώστα Αθυρίδη, ο οποίος δε βρίσκεται πλέον στη ζωή.
Το ζεύγος Αθυρίδη ήταν αυτό που, αψηφώντας τον κίνδυνο, άνοιξε το σπίτι και την αγκαλιά του και έσωσε από τη ναζιστική μηχανή θανάτου τον Μάρκο και την Ίντα Ασσαέλ μαζί με τα τρία παιδιά τους, Φρέντυ, Ζανίν και Ζακλίν (Λουλού).
«Όσοι από τους κατοίκους βρίσκεστε στη ζωή και όσοι δεν υπάρχετε πια, έχετε στην καρδιά μας μια ξεχωριστή θέση αιώνιας ευγνωμοσύνης. Βλέπω γύρω μου την οικογένειά μου, παιδιά, εγγόνια, συγγενείς και εκ μέρους όλων οφείλω να σας ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά γιατί υπάρχουμε χάρη σε σας». Αυτά τα λόγια ανήκουν στον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καρδίτσας Μάκη Καπέτα, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης αποκαλυπτηρίων του μνημείου «αιώνιας ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης», που πραγματοποιήθηκε σήμερα 18 Ιουνίου 2017 το μεσημέρι στο χωριό Αμάραντος (π. Μαστρογιάννη). Οι κάτοικοι του οποίου, από το φθινόπωρο του 1943 έως το καλοκαίρι του 1944, προσέφεραν ασφαλές καταφύγιο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και φιλοξενία, μοιράζοντας τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν στα σπίτια τους, σε 62 Εβραίους της Καρδίτσας και άλλους 20 από τη Θεσσαλονίκη, τον Βόλο και τα Τρίκαλα. Και το σημαντικότερο, όπως τονίστηκε από τους ομιλητές, δεν βρέθηκε ούτε ένας από τους κατοίκους να καταδώσει το γεγονός αυτό στους Γερμανούς.
Με δάκρυα στα μάτια και συγκίνηση μέχρι την ολοκλήρωση της ομιλίας του, ο εκπρόσωπος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, Σολομών Παρέντε, ανέφερε ότι η προσωπική, οικογενειακή του ιστορία είναι συνδεδεμένη με αυτή τη γη, με αυτό το χωριό και τη μεγαλοκαρδία των κατοίκων του, για να εξηγήσει: «Μία από αυτές τις ηρωϊκές οικογένειες έσωσε τους γονείς και τα αδέλφια της μητέρας μου. Ο θείος μου, Ντάνυ Εζρά, είναι σήμερα εδώ, μαζί μας. Ήρθε από το Ισραήλ -όπου ζει- για να ξαναπερπατήσει στα σοκάκια αυτού του όμορφου ορεινού χωριού που τότε -μέσα στην αβεβαιότητα της Κατοχής- του προσέφερε ό,τι πιο πολύτιμο και δυσεύρετο υπήρχε: Ασφάλεια".
Αυτό το μνημείο, τόνισε ο Δημήτρης Σιούφας, πρώην πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, θα θυμίζει στους αιώνες αυτήν την ιστορία αλληλεγγύης, ανθρωπισμού, ηρωϊσμού, για τη διάσωση 82 Εβραίων, 62 από την Καρδίτσα και άλλων 20 από τα Τρίκαλα, τον Βόλο και την Θεσσαλονίκη, από τους κατοίκους του Αμαράντου, το πανέμορφο Μαστρογιάννη. Τα χρόνια της κατοχής, πρόσθεσε ο κ. Σιούφας, και των διώξεων από τους Γερμανούς κατακτητές, τους αγκάλιασαν, τους στέγασαν, μοιράστηκαν τα όποια τρόφιμα ως δικοί τους άνθρωποι, για να καταλήξει: «Αυτό που ζούμε σήμερα εδώ στον Αμάραντο, με την παρουσία τόσο σημαντικών ανθρώπων δεν γίνεται μόνο για να τιμήσουμε και να θυμηθούμε τους γενναίους κατοίκους του, αλλά και να στείλουμε ένα μήνυμα σε όλο τον κόσμο ώστε να μην ξανασυμβούν ποτέ τέτοιες βαρβαρότητες».
Ένα μεγάλο ευχαριστώ απηύθυνε και ο Ρόμπερτ Μπονφίλ, ομότιμος καθηγητής Εβραϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, καθώς ο ίδιος και η οικογένειά του φιλοξενήθηκαν στο γειτονικό χωριό Απιδιά και όλοι τους διασώθηκαν.
Σε συγκινητική τελετή που πραγματοποιήθηκε στην οικία της, την Δευτέρα 15 Μαΐου 2017, η Πρέσβυς του Ισραήλ στην Ελλάδα, κυρία Ιρίτ Μπέν-Άμπα, απένειμε τα μετάλλια και τον τίτλο των "Δίκαιων των Εθνών" του Μουσείου του Ολοκαυτώματος "Γιάντ Βασέμ" στο Ισραήλ σε δύο οικογένειες Ελλήνων που διέσωσαν Εβραίους συμπατριώτες τους κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Συγκεκριμένα και όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, βραβεύθηκαν οι Ιωάννης & Κατίνα Περράκη και η Δήμητρα Δημοπούλου για την διάσωση του Μωυσή Μπαττίνου και της Εσθήρ Μπαττίνου Μαλλάχ παιδιών της οικογένειας του Σολομών και Ρεβέκκας Μπαττίνου από τον Πειραιά, κατά την περίοδο της Κατοχής. Ο Μωυσής Μπαττίνος και μέλη της οικογένειάς επισκέφθηκαν ειδικά την Ελλάδα από την Αμερική όπου διαμένουν σήμερα για να παραστούν στην εκδήλωση.
Στην τελετή παρευρέθηκαν επίσης οι Χρήστος και Μαρία Λατανιώτη, ο εγγονός και η δισέγγονη των Ιωάννη & Κατίνα Περράκη, ο οποίοι παρέλαβαν το βραβείο εκ μέρους των εκλιπόντων συγγενών τους, ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Τέρενς Κουίκ, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, κ. Γιώργος Καλαντζής, ο βουλευτής και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Φιλίας Ελλάδας-Ισραήλ, κ. Δημήτρης Σεβαστάκης, ο Γερμανός Πρέσβης, Δρ. Peter Schoof, ο εκπρόσωπος του Ιδρύματος Raoul Wallenberg, Μορίς Καράσσο, ο Ραββίνος Αθηνών, κ. Γκάμπριελ Νεγκρίν, εκπρόσωποι της Ελληνικής Εκκλησίας, εκπρόσωποι του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας, της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών, του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, της Εβραϊκής Νεολαίας και παιδιά του Εβραϊκού Σχολείου της Αθήνας. Η Τάλυ Μαϊρ και ο Σάκης Νεγρίν από την Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών ερμήνευσαν τραγούδια στο φλάουτο και την κιθάρα αντίστοιχα.
Την Δευτέρα, 30.5.2016, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του Υπουργείου Εξωτερικών για τους «Έλληνες Δίκαιους των Εθνών», πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στο αμφιθέατρο Γ. Κρανιδιώτης του Υπουργείου Εξωτερικών. Το νέο αυτό βιβλίο, σε επιμέλεια της Προϊσταμένης του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών κας Φωτεινής Τομαή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίλητος.
Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του Υφυπουργού Εσωτερικών, κ. Ιωάννη Αμανατίδη, ο οποίος τόνισε τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η χώρα μας στο μέτωπο της καταπολέμησης του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Το λόγο στη συνέχεια έλαβε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ιωάννης Μάζης, ο οποίος επεσήμανε τα ιστορικά παραδείγματα αυταπάρνησης και αλτρουισμού που επέδειξαν κατά την περίοδο της γερμανικής Κατοχής οι Δίκαιοι των Εθνών. Ταυτόχρονα, ο κ. Μάζης προέβη σε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση γύρω από τις αιτίες που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, εκφράζοντας παράλληλα την ανησυχία του πως οι λόγοι που εξέθρεψαν τον Ναζισμό δεν έχουν εξαφανιστεί πλήρως.
Περισσότερα: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ του ΒΙΒΛΙΟΥ «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» στο Υπουργείο Εξωτερικών
Στην εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", στις 27.09.2015, δημοσιεύτηκε το παρακάτω άρθρο του Αχιλλέα Παπαρσένου το οποίο αναφέρεται στο βιβλίο του Deno Seder με τίτλο "Miracle at Zakynthos" στο οποίο περιγράφεται η συγκλονιστική ιστορία διάσωσης όλων των μελών της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ζακύνθου.
H μόνη εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα που διασώθηκε στην ολότητά της από την εξόντωση των ναζί στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ήταν αυτή της Ζακύνθου, η οποία αριθμούσε 275 μέλη. Την απίστευτη ιστορία της διάσωσής της αφηγείται ο Deno Seder, συγγραφέας που ζεί στην Ουάσιγκτον, βασιζόμενος σε αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες επιζώντων. Ο συγγραφέας τοποθετεί τη Ζάκυνθο στο ιστορικό πλαίσιο της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα, της αντίστασης στην ιταλική και γερμανική κατοχή, της ναζιστικής θηριωδίας και του εβραϊκού Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του αναδεικνύεται η γενναιότητα δύο επιφανών ανδρών της Ζακύνθου, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Λουκά Καρρέρ, αλλά και του συνόλου των κατοίκων του νησιού, που απέτρεψαν την εκτόπιση των Εβραίων συμπατριωτών τους και το βέβαιο θάνατό τους στα κρεματόρια των ναζί. Για τον συγγραφέα «το θαύμα της Ζακύνθου», ένα μοναδικό επίτευγμα στα χρονικά της κατεχόμενης Ευρώπης, δεν ήταν αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης, αλλά το προϊόν ανθρώπινου θάρρους και αλληλεγγύης, όταν η θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του νησιού, καθώς και οι 42.000 κάτοικοί του, ως άλλοι «καλοί Σαμαρείτες», με κίνδυνο της ζωής τους αρνήθηκαν να καταδώσουν τους Εβραίους συμπατριώτες τους, που συμβίωναν αρμονικά μαζί τους επί αιώνες, τους έκρυψαν στα σπίτια τους ή τους φυγάδευσαν στα βουνά.