Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Ρωμανιώτικη τέχνη. Εκδήλωση στη μνήμη της Εσθήρ Κοέν», μίας από τις τελευταίες Ελληνίδες επιζήσασες του Ολοκαυτώματος που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών τον Δεκέμβριο του 2020, πραγματοποιήθηκε στις 4.02.2021 από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Κατά τον χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, αφού ανέγνωσε απόσπασμα από μαρτυρία της Εσθήρ Κοέν, αναφέρθηκε στην αλληλεπίδραση του εβραϊκού στοιχείου των Ιωαννίνων με το ελληνικό και το μουσουλμανικό της πόλης, αλλά και στη διπλή σημασία της ευθύνης: «Αν η ευθύνη είναι κάτι το οποίο μας τρομάζει και κάτι το οποίο αποποιούμαστε, άλλο τόσο το δίδαγμα από αυτές τις δοκιμασίες θα πρέπει να μας κάνει να σκεφθούμε τη λαμπερή μορφή της ευθύνης. Η ευθύνη έχει δυο όψεις. Οποτε ευθυνόμαστε για τα κακά, εξίσου μπορούμε να ευθυνόμαστε για την αποτροπή τους» σημείωσε.
Του Ανδρέα Μπουρούτη
Οι επέτειοι έχουν δημιουργηθεί για να μας θυμίζουν ότι το παρελθόν αποτελεί θεμέλιο λίθο του παρόντος. Το αναγνωρίζεις, το τιμάς και πορεύεσαι προς το μέλλον. Ως εκ τούτου η διαχείριση της μνήμης αποτελεί μια δύσκολη συνθήκη που δημιουργεί εντάσεις και διαφωνίες, ειδικά όταν αφορά δυσάρεστα ζητήματα του παρελθόντος, συνθήκες και γεγονότα που έχουν την αντανάκλαση τους στο σήμερα. Από την άλλη πλευρά η νοηματοδότηση μιας επετείου απαιτεί ανιδιοτέλεια και αφοσίωση στον σκοπό που υπηρετεί. Την καλλιέργεια δηλαδή μιας παιδευτικής σχέσης που ανταποκρίνεται δημιουργικά σε αυτό που μνημονεύεται και ζητά τη συμμετοχή του παρόντος στην αναμέτρηση του με το παρελθόν.
Η σύγκρουση μεταξύ ακαδημαϊκής γνώσης και εθνικών μύθων πολλές φορές είναι σφοδρή. Στην περίπτωση της Γενοκτονίας των Εβραίων τα τελευταία χρόνια διεξάγεται μια ζωηρή και εξελισσόμενη συζήτηση μεταξύ ειδικών και δημόσιας σφαίρας, πανευρωπαϊκά. Η συζήτηση αυτή αφορά τη συμβολή των τοπικών κοινωνιών στην ολοκλήρωση των σχεδίων των ναζιστικών δυνάμεων για την εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης. Μπορούν οι λαοί συνολικά να αισθάνονται περήφανοι ή αντίθετα ένοχοι για όσα έκαναν ή δεν έκαναν στο θέμα της διάσωσης των Εβραίων; Εως πρόσφατα στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν αδιάψευστοι μια σειρά από εθνικούς μύθους. Ο πρώτος, ότι συλλήβδην η ελληνική κοινωνία έδειξε τη μέγιστη δυνατή αλληλεγγύη έναντι των διωκόμενων Εβραίων συμπολιτών της. Ενας δεύτερος μύθος ήταν ότι οι Ελληνες χριστιανοί ουδέποτε επέδειξαν αντισημιτική συμπεριφορά, στο παρελθόν ή και στο παρόν.
Περισσότερα: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ: H ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΜΑΣ ΜΥΘΟΙ
Της Σοφίας Παπαδοπούλου
Το πολυκαιρισμένο βιβλίο γαλλικής γραμματικής που εντόπισε ανάμεσα σε μια στοίβα με παλιά σχολικά εγχειρίδια ο ιστορικός Λεόν Σαλτιέλ σε παλαιοπωλείο της Θεσσαλονίκης δεν είχε μόνο ενδιαφέρουσα προέλευση -τον φημισμένο γαλλικό εκδοτικό οίκο Armand Colin με έδρα το Παρίσι- αλλά έκρυβε και την τραγική ιστορία της ιδιοκτήτριάς του, μιας νεαρής Εβραιοπούλας που δεν πρόλαβε να μεγαλώσει εξαιτίας του ναζιστικού μένους. Ήταν το όνομα Laure Pitchon (Λορ Πιτσόν), γραμμένο επιμελώς με μολύβι, εν είδει υπογραφής, στην πίσω πλευρά του εξωφύλλου, αυτό που κίνησε το ενδιαφέρον του Θεσσαλονικού ιστορικού, ο οποίος επιμένει να δίνει ζωή (όνομα και ταυτότητα) στα αντικείμενα που ανακαλύπτει σε παλαιοπωλεία και παζάρια παλαιών αντικειμένων, εντός κι εκτός συνόρων.
ΑΥΓΗ 31.1.2021, Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη
«Η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, η έγνοια της μίας για την άλλη ήταν ένας παράγοντας καθοριστικός στην επιβίωση στα στρατόπεδα»
"Η μνήμη του Ολοκαυτώματος γίνεται αντιληπτή ως ασπίδα όχι μόνο ενάντια στον αντισημιτισμό αλλά και σε κάθε είδους ξενοφοβία, ρατσισμό, ολοκληρωτική ιδεολογία" λέει η Οντέτ Βαρών - Βασάρ. Η γνωστή ιστορικός και μεταφράστρια, από τις πρώτες που μελέτησαν και τροφοδότησαν την ιστορική γνώση για τη γενοκτονία των Εβραίων, τη στρατοπεδική λογοτεχνία, την ταυτότητα των σεφαραδιτών Εβραίων, τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο αυτή τη μνήμη μέσα από μια σπουδαία γυναίκα που βίωσε την κόλαση του Άουσβιτς - Μπιρκενάου και κατόρθωσε να μετατρέψει το τραύμα σε δύναμη φωνής και δράσης προκειμένου αυτή η μνήμη να παραμείνει ζωντανή και να μεταδοθεί στις νεότερες γενιές.
Με την επανέκδοση της μαρτυρίας "Μπέρυ Ναχμίας: Κραυγή για το αύριο" (εκδ. Αλεξάνδρεια), στην οποία συμπεριλαμβάνεται η επιστημονική τεκμηρίωση μέσω του επιμέτρου της, η Οντέτ Βαρών - Βασάρ "συνομιλεί" με τη θεία της, αλλά δεν μετατρέπει αυτόν τον διάλογο σε οικογενειακή υπόθεση. Τουναντίον. Φωτίζει κι άλλες πτυχές. "Ελπίζω ότι έχω εντάξει την Μπέρυ στην Ιστορία της μνήμης του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα, ως μια εμβληματική μορφή" λέει γι' αυτή τη γυναίκα, από τις πρώτες και ελάχιστες που έγραψαν για την εμπειρία τους, εντάσσοντας τον αναγνώστη και στον γυναικείο κόσμο του στρατοπέδου. Εκεί όπου "οι γυναίκες πλήττονται στον πυρήνα της θηλυκότητάς τους".